Legkippen in de industrie
In Nederland leven voor de productie van eieren ruim 44 miljoen legkippen onder erbarmelijke omstandigheden. Het grootste deel kan zich niet natuurlijk als kip gedragen en vier miljoen legkippen leven zelfs nog in kooien. De opvolgers van de legbatterij, de verrijkte kooi en de koloniehuisvesting, zijn geen betere alternatieven.
De legkippen worden geboren in een broederij. De bevruchte eieren, afkomstig van de ouderdieren, worden daar kunstmatig uitgebroed in een broedmachine. Kuikens komen ergens tussen de 19 en 22 dagen uit hun ei, maar vanwege economische efficiëntie wordt de broedmachine maar 1 keer geopend en geleegd. Dit gebeurt meestal op dag 21, want dan zijn de meeste eieren uitgekomen. De eieren van kuikens die op dag 21 nog niet uit het ei zijn gekropen worden weggegooid, waardoor de kuikens langzaam in het ei sterven.
De andere kuikens worden vervolgens meteen gesekst: het proces waarbij de hennetjes en haantjes gescheiden worden. De haantjes worden direct vergast of levend vermalen. Ze zijn namelijk economisch gezien nutteloos, want haantjes leggen geen eieren. Ook zijn ze niet geschikt voor de vleesproductie aangezien ze niet snel genoeg groeien. Op jaarbasis zijn dit ongeveer 45 miljoen “nutteloze” haantjes.
Een kort leven
De eerste 16 weken leven de kippen in een opfokbedrijf. Hier krijgen ze de meeste vaccinaties tegen veel voorkomende ziektes. In totaal krijgen ze ruim 20 keer een vaccinatie tegen ongeveer 14 verschillende ziektes. Ook biologische leghennen krijgen deze vaccinaties.
Daarna verhuizen ze naar de pluimveehouder die zijn stal vult met de jonge leghennen. Tijdens hun piekperiode van 25 tot 39 weken oud leggen hennen 6 tot 7 eieren per week. Door selectief fokken en met kunstmatig licht de daglengte te verlengen blijven de leghennen het hele jaar door leggen. Ter vergelijking, in 1930 legde een legkip bij de boer 116 eieren in een jaar tijd en dat was al veel. Nu is de legkip zó doorgefokt dat ze in een jaar 320 eieren legt. En ook nu nog zijn fokkers hard bezig om de legkip nog meer eieren te laten produceren.
Na ongeveer 50 weken leggen neemt de uitval toe als gevolg van slijtage, verminderde weerstand en uitputting. Tot 8% van de leghennen worden ziek of sterven. Na 60 tot 70 weken wordt de kwaliteit van de eischaal iets slechter, worden de eieren groter waardoor ze niet meer in de doosjes passen en neemt de productie iets af. In de meeste gevallen worden de hennen nu afgevoerd naar het slachthuis, omdat ze economisch niet meer rendabel zijn. Alle legkippen, ook de vrije-uitloop en de biologische, worden maar 12 tot 14 maanden voor de eieren gebruikt.
Gruwelijk eind
De kippen worden in het donker door een vangploeg gevangen aan hun poten en hangen zo ondersteboven bungelend aan de hand van de vanger. De vanger gaat door tot hij 3 of 4 kippen per hand vast heeft. Bij het pakken van een volgende kip stoot de kip die al in de hand hangt regelmatig tegen de vloer of hokinrichting. Als ze worden afgevoerd zijn de leghennen vaak helemaal op, ze hebben weinig veren en spieren en broze botten van de botontkalking door de enorme calciumvraag tijdens het leggen. Tijdens het ruwe vangen lopen ze daardoor snel letsel op, met name aan de poten en vleugels.
Vervolgens worden de kippen letterlijk in plastic kratten gepropt; vaak meerdere tegelijkertijd en hardhandig en snel om te voorkomen dat de kippen die al in het krat zitten er weer uit springen. Eén krat bevat 10 tot 15 hennen die slechts de ruimte hebben van nog geen half A4-tje. Nadat alle hennen in kratten geduwd zijn gaan zij met angst, stress, kneuzingen en zelfs botbreuken op transport naar het slachthuis in Nederland, België of Polen, om daar na lang wachten gruwelijk aan het eind te komen. Aangezien de hennen vaak weinig veren en spierweefsel meer hebben wanneer ze zijn uitgelegd, zijn ze erg gevoelig voor koude stress tijdens transport.
Intelligente dieren
Uit onderzoek blijkt dat kippen veel intelligenter zijn dan vaak wordt aangenomen. Kippen kunnen tot circa 100 soortgenoten individueel herkennen. Ook kennen ze meer dan 30 verschillende geluiden waarmee ze onder andere kunnen aangeven of er gevaar is en of dit gevaar uit de lucht of over de grond komt.
Net geboren kuikens hebben een getalsbegrip tot 10. Ze kunnen namelijk van 10 gaten het gat onderscheiden waar ze eten kunnen vinden. Naast een getalsbegrip hebben ze ook begrip van geometrie. Kuikens zijn in staat om de vorm van een niet complete driehoek in te vullen en af te maken en ze kunnen uit een aantal 2D afbeeldingen van een kubus, degene met de juiste 3D voorstelling eruit halen.
Naast dit sterke ruimtelijk inzicht hebben kippen een tijdsbesef en kunnen ze anticiperen op gebeurtenissen die nog moeten plaatsvinden. Zo leerden onderzoekers kippen om enkele minuten naar een touchscreen te pikken zodat ze meer eten kregen dan wanneer ze meteen naar het voedsel pikten.
Sterke cognities
Verbazingwekkend is het vermogen van kippen om het voortbestaan van objecten te begrijpen. Deze eigenschap houdt in dat iemand begrijpt dat een object blijft bestaan, ook als je deze niet meer ziet, omdat het object bijvoorbeeld is weggehaald. Mensenbaby’s ontwikkelen dit begrip pas na 6 tot 7 maanden. Jonge kuikens bleken een object dat ze door een klein raampje gezien hadden te onthouden en te kunnen opzoeken door langs obstakels te lopen.
Een ander opmerkelijke eigenschap van kippen is hun zicht. Kippen hebben 5 soorten kegeltjes, terwijl de mens er maar 3 heeft. Een kip kan daarom bijvoorbeeld UV licht waarnemen, wat een mens niet kan. Hierdoor zijn ze in staat de zon een uur eerder te zien opkomen dan wij dat kunnen. De hersenen van kippen zijn op dezelfde manier bedraad als onze hersenen. Met name gebieden voor cognitieve functies, zoals lange termijn geheugen en probleem oplossend vermogen, vertonen grote gelijkenissen. Op een aantal vlakken is het cognitieve vermogen van kippen sterker ontwikkeld dan dat van honden, katten en zelfs sommige primaten.
Emotioneel voelend
Ook op emotioneel vlak lijken kippen erg op mensen. Zo zijn kippen in staat om net als mensen empathie te ervaren ten opzichte van soortgenoten. Hennen reageren bijvoorbeeld sterk wanneer haar kuikens of soortgenoten stress ervaren. Kippen vertonen daarnaast emoties zoals verdriet, angst, ongerustheid, enthousiasme, frustratie, vriendschap en verveling.
Ook zijn kippen in staat om soortgenoten te misleiden om er zelf beter van te worden. Zo lokken ondergeschikte hanen, die normaal gesproken niet kunnen of mogen paren met hennen in de groep, de hennen naar zich toe door te doen alsof ze voedsel hebben om zo toch te kunnen paren.
Kippen zijn sociale en intelligente wezens die minder van ons verschillen dan we denken. Zij verdienen het niet om voor de productie van eieren zo vreselijk te lijden in de industrie.
Onderzoek eierindustrie van Stichting Ongehoord
Kijk voor meer informatie en onderzoek over het leven van een legkip in de industrie naar het onderzoeksrapport van Stichting Ongehoord. Ongehoord heeft sinds 2016 zowel veld- als literatuuronderzoek verricht om een eerlijk beeld te scheppen van de eierindustrie. Hieruit blijkt dat er geen reëel vooruitzicht is op verbetering, omdat ziektes, sterfte en gedragsproblemen in direct verband staan met systematiek van de industrie. Waar het houderijsysteem wordt veranderd om het dierenwelzijn te vergroten, blijven grote bezwaren bestaan en komen soms oude problemen weer boven.
